De 7-jaar cyclus: ontdek jouw de film van jouw leven

De 7-jaar cyclus is een bijzondere manier om naar je eigen leven te kijken. Veel mensen merken dat er ongeveer elke zeven jaar een andere fase aanbreekt: je verandert van werk, je krijgt nieuwe interesses, oude relaties verschuiven of je voelt ineens de behoefte om iets totaal anders te doen. Volgens de antroposofische visie van Rudolf Steiner ontwikkelt een mens zich stap voor stap, in fasen van ongeveer zeven jaar. Ook psycholoog Erik Erikson beschreef dat elk levensstadium een eigen psychosociale uitdaging met zich meebrengt.

De eerste keer dat ik deze 7-jaar cyclus ontdekte, was in mijn jaar bij een organisatieadviesbureau dat werkte met de antroposofische visie van Steiner. Ik heb het meerdere keren gebruikt bij coachingen. Maar nu ben ik zelf aan de beurt.

Op mijn veertigste besloot ik om me te wijden aan de Taoïstische wijsheid om vitaal oud te worden, zodat ik deze oefeningen door kan geven. Inmiddels heb ik zowel in coaching als in trainingen deze ervaringen kunnen doorgeven. Ik zag het schrikbeeld van ouderen die eenzaam eindigden, terwijl het lichaam afbrokkelt. Maar het hoeft niet zo te eindigen! Dat is was ik al die tijd geleerd heb van deze oefeningen.

Een van mijn doelen, als ik terugblik op de hoofdstukken in de 7-jaar cyclus die ik schreef, was om theaterlezingen te gaan geven. En dit jaar mag ik voor de derde keer op het podium staan met De vechtkunst van liefhebben en samenwerken. Een voorstelling waarin ik alle geleerde lessen over veilige hechting en karakterstructuren heb verwerkt met humor en inzichten uit alle eerdere opleidingen die ik gevolgd heb.

Door je levensloop als een reeks te bekijken van iedere 7-jaar cyclus te bekijken, krijg je zicht op de rode draad – en de overgangsmomenten. In coaching kan dit helpen om patronen te herkennen, levensfasen te duiden en toekomstgericht keuzes te maken die werkelijk passen. Wil jij dat ook? Ik neem je mee langs de verschillende fases van de 7-jaar cyclus, telkens met een psychologisch en spiritueel perspectief. Je vindt onderaan een praktische oefening waarin je jouw leven opdeelt in de hoofdstukken van een 7-jaar cyclus en elke cyclus een titel geeft – alsof het scènes zijn uit een film. Zo breng je niet alleen je verleden in kaart, maar kun je ook verkennen welke ‘film’ je de komende jaren wilt schrijven.

Polariteiten

NB: De visie van Steiner en Erikson gaat over de ontwikkeling van de ziel. Weet daarom dan dat ieder mens uniek is en de fases in zijn eigen tempo doorloopt. Als coach of geïnteresseerde lezer kun je met dit kader beter begrijpen welke ontwikkelingsthema’s voor jou of je klanten actueel zijn – en wat de ziel mogelijk nodig heeft om door te groeien naar de volgende fase.

Wat ik interessant an aan de 7-jaar cyclus volgens de visie van Steiner is dat hij de invloed van planeten betrok. Bij Erikson kiest iemand bij iedere fase in de 7-jaar cyclus voor een van de polariteiten beweegt. Ik zet ze voor je op een rij

0–7 jaar

Polariteit: Vertrouwen ↔ Wantrouwen: is de wereld veilig of onvoorspelbaar?

7–14 jaar

Polariteit: Competentie ↔ Minderwaardigheid: ben ik goed in iets, of stel ik teleur?

14–21 jaar

Polariteit: Identiteit ↔ Verwarring: Wie ben ik echt? Wat past bij mij, en wat niet?

21–28 jaar

Polariteit: Intimiteit ↔ Isolement: Durf ik me echt te verbinden, of blijf ik liever op afstand?

28–35 jaar

Polariteit: Zelfverwezenlijking ↔ Aanpassing: Hoe pak ik mijn leiderschap op?.

35–42 jaar

Polariteit: Balans ↔ Onrust: wat wil de ziel nog ontwikkelen? Ga ik van koers veranderen?

42–49 jaar

Polariteit: Ommekeer ↔ Vastlopen: De ziel wil opschonen en herijken.

49–56 jaar

Polariteit: Dienstbaarheid ↔ Leegte: wat ga ik overdragen en hoe ben ik van betekenis?

56–63 jaar

Polariteit: Bezieling ↔ Verlies van richting: leven vanuit intuïtie, liefde en wijsheid?

0–7 jaar: De basis voor (on)veilige hechting

In de eerste 7-jaar cyclus draait alles om veiligheid, liefde en basisvertrouwen. Een kind leert niet alleen lopen, praten en eten, maar vooral: voelen dat het er mag zijn. Als er voldoende warmte, voorspelbaarheid en nabijheid is, ontstaat het vertrouwen dat de wereld goed is.

Deze periode vormt de bodem voor alles wat daarna komt. Het kind ervaart de wereld als een plek van harmonie en eenvoud. In de antroposofie wordt dit de fase van goedheid genoemd: een kind dat zich welkom voelt, ontwikkelt een innerlijk fundament waarop het de rest van zijn leven bouwt.

In deze fase wordt de basis gelegd voor het vormen van karakterstructuren. Dit is het thema van mijn vierde boek Coachen naar de kern. De magie van Transformatie.

7–14 jaar: je positieve en negatieve zelfbeeld

In de tweede 7-jaar cyclus verschuift de aandacht van hechten naar ontwikkelen. Het kind leert vaardigheden, ontdekt talenten, krijgt vriendjes en maakt kennis met groepsdynamiek. Op school speelt succes (of het uitblijven ervan) een grote rol in het zelfbeeld.

Erikson beschrijft dit als de fase van ijver versus minderwaardigheid. Als een kind succes ervaart – in sport, creativiteit, leren – groeit het gevoel van ‘ik kan iets’. Als dat ontbreekt, kunnen onzekerheid of faalangst zich nestelen.

Steiner noemt dit de periode van schoonheid. Het kind zoekt esthetiek, ritme en harmonie. Creatieve expressie – in tekenen, dans, verhalen, muziek – helpt om innerlijke gevoelens vorm te geven.

14–21 jaar: Wie ben jij?

Deze derde 7-jaar cyclus staat in het teken van ontdekken wie je bent. De puberteit en vroege volwassenheid brengen fysieke, emotionele en mentale omwentelingen. Alles lijkt op losse schroeven te staan.

Je experimenteert met vriendschappen, kleding, overtuigingen en leefstijlen. Volgens Erikson is dit de fase van identiteit versus rolverwarring. Je zoekt: waar hoor ik bij? Wat past echt bij mij? In de antroposofie wordt dit de fase van waarheid genoemd: je gaat voor het eerst echt op zoek naar je eigen visie op het leven.

21-28 jaar: (h)echte verbinding

Dit is de fase van intimiteit versus isolement. Je leert hoe nabijheid werkt, in relaties of vriendschappen, maar ook hoe je jezelf niet verliest. Intimiteit vraagt openheid en grenzen tegelijk – en die balans vinden is een hele reis. Steiner ziet deze jaren als de stap naar bewuste verbondenheid: met jezelf, met anderen, en met de maatschappij.

De belangrijkste psychosociale opdracht is het aangaan van hechte verbindingen. Dat lukt als je in de eerste zeven jaren van je leven veilige hechting hebt geleerd. Ontdek hier of je veilig gehecht bent: https://veroniquekilian.nl/veilige-hechting.

28-35 jaar: wat is jouw roeping?

Je hebt al iets opgebouwd, maar gaat je afvragen: klopt het nog? Het is een tijd van wakker worden – soms door enthousiasme, soms door crisis. Je voelt wat echt bij je past en wat niet meer werkt. In de antroposofie spreekt men van een tweede geboorte. Je wordt wie je bent – voorbij je opvoeding of maatschappelijke rol.

Spiritueel gezien is dit de fase van inzicht en individualiteit: je durft te staan voor wie je werkelijk bent. Oude patronen worden doorbroken en je innerlijke kompas wordt sterker. Je bent niet meer zo bezig met wat “hoort”, maar met wat authentiek klopt voor jou. Als het goed is, ga je nu jouw unieke roeping of levensopdracht scherper zien, ook al ben je nog volop bezig die vorm te geven.

35-42 jaar: Tijd om te floreren

Je persoonlijkheid is nu stabiel genoeg om vrucht te dragen in de wereld – je floreert in wat je doet en weet hoe te reageren op uitdagingen​. Veel mensen ervaren rond hun veertigste een zekere tevredenheid: je kent jezelf, weet wat je kunt verwachten van het leven en hebt wellicht belangrijke mijlpalen bereikt. Maar het vraagt ook soms om nieuwe keuzes te maken. Hoe je kan floreren, beschreef ik in het Feel-Fly-Flourish model in Geluk op het werk? Train je gelukscompetenties!

In deze fase wil je eigen kern, je eigen essentie zich scherper laten zien. Je ziel ontvouwt zich verder en vraagt aandacht voor wat écht van waarde is. Op mijn veertigste maakte ik de keuze om me te verdiepen in Vitaal Ouder worden. En dit besloot ik door te geven via de lessen in CHI en de Taoïstische meditaties.

42-49 jaar: het verlangen leven van je ziel

Deze 7-jaar cyclus markeert een diep verlangen om écht te kiezen. Niet meer voor wat hoort, maar voor wat klopt. Niet meer omdat je moet, maar omdat je wilt. Dit is de periode geweest waar mijn boeken over geluk ‘geboren’ werd, en waarna ik anderen ging opleiden tot werkgelukdeskundige.

Je bundelt nu alles wat je geleerd hebt om iets neer te zetten dat werkelijk bij je past. De vraag wordt: hoe leef ik trouw aan mezelf, in het volle licht van alles wat ik al weet en ben? Ik begon aan cabaretlessen voor volwassenen te volgen om mijn eerste stappen te zetten om humor te integreren in theaterlezingen.

49-56 jaar: dienstbaar aan je missie

In deze periode van de 7-jaar cyclus draait het om dienstbaarheid. Je geeft door wat je geleerd hebt in je leven​. Dit geeft veel mensen in deze levensfase een diep gevoel van voldoening – het besef ertoe te doen op een breder vlak dan alleen je persoonlijke succes.

Wat mooi dat juist op mijn 56e het boek “Coachen naar de kern. De magie van transformatie” wordt gepubliceerd. Ik neem hier persoonlijk leiderschap onder de loep. Persoonlijk leiderschap om veilige hechting te leren die zijn vruchten zal afwerpen in de teams waar je mee werkt. Het is een vervolg op het boek Leidinggeven aan zelforganisatie. Een paradox?

56–63 jaar: Intuïtief leven met betekenis

Spiritueel gezien is deze 7-jaar cyclus een periode waarin je diepere lagen van betekenis ontdekt. Je intuïtie krijgt nu de ruimte. Je kunt meer gaan leven vanuit je essentie. Steiner omschrijft deze fase van de intuïtie als een soort derde geboorte plaatsvinden op spiritueel vlak​. Wie in deze fase bewust blijft groeien kan een diepe wijsheid en intuïtief begrip ontwikkelen voor het leven. Je leert “zijn” in plaats van altijd maar “doen”, en dat brengt een nieuwe vervulling.

63-70 jaar: Wijsheid en acceptatie

Wat wil je nalaten? Spiritueel gezien heeft iemand in het ideale geval de ervaringen uit het hele leven volledig in zich opgenomen en draagt iemand een aura van liefde en wijsheid uit​. Zo iemand straalt een zekere mildheid en inzicht uit, en kan als een wijze oudere een bron van inspiratie zijn voor de jongere generaties. Rituelen en spiritualiteit kunnen veel houvast bieden, of het nalaten van een legacy.

Oefening: Jouw leven volgens de 7-jaar cyclus

Wil je deze inzichten praktisch toepassen met de 7-jaar cyclus? Met de volgende oefening breng je jouw eigen levensloop in kaart aan de hand van 7-jaren fases en kijk je vooruit naar je volgende hoofdstuk. Deze 7-jaar cyclus oefening is heel bruikbaar voor loopbaancoaches om cliënten te laten reflecteren, maar je kunt hem ook prima zelf doen:

1. Levenslijn uittekenen: Teken een lijn die je leven voorstelt, van je geboorte (0 jaar) tot nu. Markeer langs deze lijn punten bij 7 jaar, 14, 21, 28, 35, 42, 49, 56, 63 en 70 jaar. Verdeel je levensloop dus in segmenten van telkens zeven jaar. (Als je ouder bent dan 70, kun je uiteraard verdergaan met 70-77, enzovoort.) Noteer je huidige leeftijd op de lijn. Je hebt nu een globaal schema van jouw 7-jaars periodes.
2. Geef elke fase een titel: Denk per 7-jarige periode na: Wat was typerend voor die tijd in mijn leven? Welke herinneringen, thema’s of gevoelens komen bij je op? Geef vervolgens iedere fase een titel, alsof het hoofdstukken in een boek of scènes in een film zijn. Wees creatief – het mag serieus of speels. Enkele voorbeelden: “Een wereld vol verwondering” voor 0-7 jaar, “Op zoek naar erbij horen” voor 14-21 jaar, “De klim op de carrièreladder” voor 21-28 jaar, “Herontdekking van mezelf” voor 42-49 jaar, enzovoort. Probeer in een paar woorden de essentie van die periode te vangen. Dit dwingt je om na te denken over wat je in die jaren hebt geleerd of ervaren.
3. Schrijf de komende 7 jaar als filmplot: Kijk nu vooruit. Je staat op het punt om (of bent net begonnen aan) je volgende 7-jarige fase. Stel je voor dat de periode van je huidige leeftijd tot +7 jaar een film is die binnenkort uitkomt. Wat is de titel van die film? En desnoods: wat zou op de filmposter staan als korte omschrijving van de “plot” van jouw komende zeven jaar? Deze stap verlegt je focus naar de toekomst en activeert je intenties en verlangens. Schrijf bijvoorbeeld op: “2021-2028: De opbloei van een nieuw talent” of “2023-2030: Rust en wijsheid vinden”. Wees optimistisch maar realistisch – het gaat erom wat jíj als rode draad zou willen zien. Deze symbolische titel kan dienen als een kompas voor de keuzes die je in de komende jaren gaat maken.
4. Reflecteer en bespreek: Bekijk ten slotte je complete “levensverhaal in titels” eens van een afstand. Zie je een bepaalde lijn of ontwikkeling? Welke kwaliteiten en krachten heb je in de loop der jaren ontwikkeld die je meenemt naar de volgende fase? En wat heb je misschien achtergelaten of losgelaten? Je kunt deze inzichten voor jezelf opschrijven. Als je met een loopbaancoach werkt, bespreek de titels en de film die je voor je ziet. Het kan waardevolle gespreksstof opleveren over drijfveren, keerpunten en toekomstige wensen.

Deze 7-jaar cyclus oefening helpt om je leven als een samenhangend geheel te zien – jouw unieke verhaal met verschillende hoofdstukken. Het bewust benoemen van elke fase geeft erkenning aan wat je hebt meegemaakt en geleerd. Tegelijk schep je een positieve verwachting voor de toekomst, door je volgende 7 jaar een inspirerende titel te geven. Onthoud dat jíj de hoofdrolspeler én (deels) scenarioschrijver bent van je eigen levensfilm. Door inzicht in waar je vandaan komt en bewustzijn van waar je naartoe wilt, sta je steviger in je huidige fase en kun je met vertrouwen de volgende tegemoet zien.

Wil jij ook coaching met de 7-jaren cyclus? Laten we samen sparren.

Bronnen

• Rudolf Steiner’s 7-jaars cycli: Zie o.a. Evelyn van Hasselt, “De 10 antroposofische fasen van het leven: in welke fase zit jij?” (Holistik, 19 sept 2023)​ – Toegankelijke uitleg van de 7-jaarsfasen vanuit de antroposofie.
• Erik Eriksons levensfasen: Erikson, E. H. (1950). Childhood and Society. New York: Norton. (Nederlandse vertaling: Kind en de samenleving). Klassiek werk waarin Erikson zijn theorie van de acht levensfasen introduceert. Samenvatting ook te vinden op Psycha.be​
• Bernard Lievegoed – De levensloop van de mens (1976). Uitgebreide beschrijving van de ontwikkelingsfasen van de mens in periodes van 7 jaar, vanuit antroposofisch perspectief. Zeer informatief voor wie dieper wil ingaan op de geestelijke groei in elke levensfase.
• Inspirerend Leven – “Zo kun je je levensloop bekijken: wat waren jouw transformatiemomenten?” (blogartikel door Sanne Spil)​ Uitleg over biografisch onderzoek van je eigen levensloop met 7-jaren markeringen, inclusief de betekenis van overgangsmomenten (aanrader voor de oefening).
• Wetenschappelijk: Brysbaert, M. & Dumoulin, F. (2018). Psychologie. Gent: Academia Press. (Leerboek met hoofdstukken over ontwikkelingspsychologie, waaronder Eriksons stadia​). Daarnaast zijn er talloze psychologische onderzoeken en papers over midlife-transities, identiteitsontwikkeling en ouder worden die de hier besproken inzichten ondersteunen – voor verdere verdieping zie bijv. McAdams, D. & de St. Aubin, E. (1992) over generativiteit, of Vaillant, G. (2002) over volwassenwording en zingeving in de latere levensjaren.