Archetypen zijn universele symbolen en personages die herkenbaar zijn in verschillende culturen en tijdperken. Ze zijn diep geworteld in de menselijke psyché en vertegenwoordigen fundamentele menselijke ervaringen, emoties en gedragspatronen. Voorbeelden van archetypen zijn de held, de wijze oude vrouw of de rebel.
Carl Jung, een beroemde Zwitserse psycholoog en grondlegger van de analytische psychologie, geloofde dat archetypen inherent zijn aan het menselijk bestaan en dat ze ons helpen betekenis te geven aan ons leven en onze ervaringen.
Het Gebruik van Archetypen in Coaching
In coaching worden archetypen vaak gebruikt als krachtige instrumenten voor zelfontdekking, groei en transformatie. Door de symbolische beelden te verkennen, kan je dieper inzicht krijgen in je eigen persoonlijkheid, motivaties en gedragspatronen. Dit proces kan je helpen om belemmerende overtuigingen los te laten, sterke punten te benutten en je potentieel te realiseren.
In de coaching kan je personages gebruiken je voor te stellen welke eigenschappen, verlangens en uitdagingen een wat een bepaald archetypisch personage heeft. Ook kan een archetype opstellen en vragen: wat zou jij doen? Enkele voorbeelden van dergelijke archetypen zijn: De Dalai Lama, of filmfiguren als Indiana Jones, of bestaande leiders als Nelson Mandela. Dit kan leiden tot diepere inzichten.
Archetypen van de 6 karakterstructuren
De 6 karakterstructuren zijn te vatten in archetypen, maar zij omschrijven vooral de overleving. In eerdere blogs heb ik de karakterstructuren uitgewerkt in hun kernpijn, de kenmerken van daarbij horende overlevingsgedrag en de ‘geheelde’ vorm beschreven als iemand deze overleving heeft overstegen.
De benamingen van de karakterstructuren waren niet bepaald charmant, en leidden tot veel verwarring. Wie wil nu zichzelf identificeren met bijvoorbeeld de ‘masochistische’, de ‘rigide’ of laat staan ‘de psychopathische’ karakterstructuur?
Diverse auteurs hebben archetypen gebruikt om nieuwe benamingen te geven aan karakterstructuren, zoals Ponjee (Ponjee Advies, 2019) en Sep (Syllabus Dansen met met maskers – Karakterstructuren en Biodanza, 2023). Hieronder lees je een aantal benamingen. Aan hun beschrijvingen heb ik de archetypen toegevoegd die je helpen om de overlevingsmechanismes te duiden.
Wat nieuw is, is de benaming van de benaming van de ‘geheelde vorm’, iemand die de overleving is ontstegen:
Van ‘De schizoïde karakterstructuur’
- De overlever
- De afwezige
- De spirituele zwever
- De professor
- Een teer persoon
- IJskoning(in)
Naar: De aanwezige Levens-stromer
Van ‘De orale karakterstructuur‘
- De behoeftige
- De onverzadigbare
- De hulpeloze
- Babyface
- Bodemloze put
- Zuiger
naar: De vergulde overvloedsontwerper
Van ‘De symbiotische karakterstructuur‘
- De versmelter
- De vervloeiende
- De echo
- De tweeling
- De kameleon
- De zuignap
naar: De Eigen Ruimte-Beheerder
Van ‘De masochistische karakterstructuur‘
- De verdrager
- De opofferende
- Atlas
- Vulkaan
- Dionysus
- Pakezel
naar: De gelukkige Autoriteitsdrager
Van ‘De rigide karakterstructuur‘
- De presteerder
- De afstandelijke
- De zwarte weduwe
- Lady Godiva
- De Ontembare Vrouw – uit het boek van Clarissa Pinkola Estés
- De Wildeman – uit het boek van Robert Bly
naar: De Alchemist
Van ‘De psychopathische karakterstructuur‘
- De strijder
- De wantrouwige
- De president
- Tarzan
- Rambo
- De eenzame (interim) manager
naar: De ontwapenende krijger
Transformatiecoaching
Hoe weet je of transformatiecoaching werkt bij iemand waarvan je de overlevingsgedrag herkent uit de karakterstructuren? 3 tips:
- Als je (werk)omgeving aanleiding geeft tot uitdagende situaties, komt overlevingsgedrag naar boven. Vaak zie ik in teams dat het team in cirkels draait omdat ze niet weten hoe om te gaan met iemand die vanuit overlevingsgedrag reageert. Het echte contact ontbreekt. Erken eerst dit overlevingsgedrag
- Zorg dat je tijdens de coaching de diepte ingaat om belemmerende patronen te transformeren en een vernieuwd fundament te leggen. Zo voorkom je terugval bij de medewerker in oude ineffectieve gedragspatronen.
- Neem de tijd. Een persoonlijk transformatietraject kan een half jaar tot een jaar duren. Maar dan zie je ook daadwerkelijke verandering.
Over Veronique
Geïnteresseerd om meer te weten? Neem hier contact op: https://veroniquekilian.nl/contact