“Best Practices van leiding geven aan zelforganisatie” is een lezing van auteur, spreker en teamcoach Veronique Kilian was. Leontien Harmsa was erbij. Zij is voormalig MT lid bij Riksja Travel. Leontien is ook te beluisteren in de Chief Happiness Officer Podcast over het coachen van zelforganiserende teams. Lees hieronder haar verslag.
Hoezo best practices? Wat je eerder tegenkomt in de praktijk zijn uitspraken als: “Zie je wel, ze kunnen het niet…”, “Laten we weer terug gaan naar hoe het was…” “Zelf kan ik het beter…” “Hier hebben we geen tijd voor…”. Zomaar wat uitspraken die door managers vaak in de mond genomen worden nadat het bedrijf met de transitie van hiërarchisch naar zelforganiserend of zelfsturend werken is gestart.
Ook ik moet schuld bekennen. Het resultaat van de transitie zou moeten zijn ‘beter presterende teams’, ‘blijere medewerkers’ en ‘groeiende winstcijfers’. Dat deze zaken vooraf worden gegaan door ‘een paar stappen terug’, ‘een maandenlang traject van uitproberen en evalueren’, ‘minder omzet’ en ‘frustratie binnen de hele organisatie’ wordt vaak (enorm) onderschat. En welke rol pak je als leider? Tijdens het bijwonen van de lezing van Veronique Kilian op ‘Het grootste Kennisfestival van Nederland’ werd mijn vraag beantwoord.
Zelforganisatie en leiderschap? De 5 elementen.
Op ‘Het Grootste Kennisfestival van Nederland’ in Deventer eind september gaf Veronique een lezing over ‘Leiding geven aan zelforganisatie. De Paradox”. Veronique is teamcoach, auteur van het Handboek Teamcoaching en Intervisie en Geluk op het werk? Train je geluk competenties! en spreker bij Trainjegelukscompetenties.nl. Zij onderzocht best practices van zelforganisatie en kwam tot 5 cruciale elementen bij succesvolle zelforganisatie en verdeelde dat metaforisch in vuur, aarde, metaal, water en hout. Leiding geven aan zelforganisatie is een paradox.
Best practices van vuur, aarde, metaal, water en hout
Kan een leider inspireren en leiding geven zonder hiërarchie? Dat kan als je de juiste dosering van vuur toepast. Het vuur van de leider staat voor samenbindende focus van de groep, voor de energie die vrij komt bij het ervaren van werkgeluk door het team. Veronique vond best practices bij Hoppenbrouwers toen zij Henny de Haas interviewde als voorbeeld van leiding geven aan zelforganisatie, terug te luisteren in deze aflevering van De Chief Happiness Officer Podcast. Hier zijn mooie resultaten geboekt zijn door over te gaan naar ‘zelforganisatie’. Deze leiders wakkeren het vuur aan in het team.
Een ander element is aarde. Dit staat voor het collectieve bewustzijn wat je een team nodig heeft om te ontwikkelen om goed te functioneren als zelforganiserend team. Een dergelijk bewustzijn ontwikkel je bijvoorbeeld door regelmatig een check in te doen met je team. En door bewust het principe van het midden te gebruiken. Dit draagt ook bij aan psychologische veiligheid, zo vertelt Infocaster oprichter Sander Hoeken in de blog Psychologische veiligheid bij zelforganisatie.
Water gaat over de kracht van kwetsbaarheid. Zo heeft de leider van Insign.IT, Leon Wijnhoeven, het team mee genomen in een reis om kwetsbaarheid als kracht toe te passen. Leon vertelt zijn persoonlijke verhaal over Hoe supernerds, techneuten en ICT-ers doorbraken maken met werkgeluk.
Metaal gaat over besluitvorming die zelforganisatie mogelijk maakt, zoals oprichter Mark Vletter van Voys vertelt in deze Chief Happiness Officer Podcast. Tot slot staat hout voor groei. Zelforganisatie ontstaat door als leiders leren de weg naar zelforganisatie te openen. Een inspirerend voorbeeld hiervan vind je in deze blog bij de GGZ onder leiding van Eric van Eijck: opleidingsroute naar zelforganisatie in de zorg. Verschillende facetten die samen ervoor zorgen dat je een faciliterende en inspirerende leider bent.
Zelfsturing? Een beter milieu begint bij jezelf.
Het klinkt misschien als een cliché, maar ik geloof er heilig in dat dit echt waar is, zeker binnen een organisatie. Een leider die transparant communiceert, zich hierbij kwetsbaar op stelt en ook over zijn/haar fouten vertelt, schept een hele andere werkomgeving dan iemand die alleen maar vanuit ego praat, holle frases gebruikt en fantastische toekomstvisies deelt. Vraag om feedback en input van je medewerkers, doe wat je zegt (en andersom), durf (moeilijke) keuzes te maken en heb vooral veel plezier in wat je doet.
Tot slot ervaar ik het altijd als enorm leuk en waardevol om het gesprek aan te gaan met mensen, met de ‘Authentieke Dialoog van Veronique Kilian’ bijvoorbeeld. Wat hebben zij nodig, waar lopen ze tegenaan, wat speelt er? Je zult zien dat dit informatie oplevert die een transitie en bedrijfsvoering ten goede komt. De principes uit de Authentieke Dialoog heb ik meerdere malen toegepast bij mijn teams. Ik zag hoe de mindset in een team veranderde en de sfeer verbeterde waardoor doorbraken gerealiseerd werden.
Aan jou, als leider, om een proces, omgeving en structuur te scheppen welke de brug vormen tussen het nu en jouw stip op de horizon.
De best practices van Leontien over de toepassing van de Authentieke Dialoog bij teams in haar periode als lid van het managementteam zijn te beluisteren in de Chief Happiness Officer Podcast
