Schrijven van managementboeken is een aparte categorie. Ieder managementboek heeft een eigen stijl. Wat is ‘stijl’ en hoe kies je een schrijfstijl waardoor jouw boek een goed managementboek wordt?
Schrijversdag
Auteur, journalist en uitgever Geerhard Bolte nodigde mij uit voor een schrijversdag bij Haystack. Het thema van deze dag was stijl. Als voorbereidende opdracht werd gevraagd aan de genodigden om stijl-tips voor te bereiden en te delen met de andere aanwezigen van die dag.
Ter voorbereiding duik ik in de ‘goede oude’ Schrijfwijzer (exemplaar uit 1993) om mijn geheugen op te frissen over “stijl” en ik waan me terug in de tijd. Er komen herinneringen terug van schrijflessen. De geur van het vak Nederlands op de middelbare school, het zwoegen in de schrijflessen uit Hoe schrijf je een scriptie in mijn afstudeerjaar, en de fanatieke schrijfvakanties op Buitenkunst waar ik een week werkte aan thema’s zoals Reisverhalen, Columns en Speeches.
Hoewel ik nog aan het bijkomen was van het theatercollege Gelukkig worden we oud waar ik een half jaar aan heb gewerkt en dat ik nog geen week geleden had opgevoerd, voelde ik iets van mijn passie voor schrijven omhoog komen als een regendruppel die een weg omhoog baant.
Ooit deed ik een IQ test die was onderverdeeld in ’taal’ en ‘cijfers’. Voor taal haalde ik een 10: nul fout. Een taalkunstenaar, zo noemde de assessor mij. Desondanks worstel ik nog steeds met het creatieve proces van het schrijven. Ik wenste dat ik meer natuurlijke structuur had waardoor de woorden als vanzelf op het papier vlogen en een boek in no-time geschreven was.
Maar ook voor mij geldt: een creatief proces is een proces dat in mijn hoofd broedt en tijd kost. Mijn boeken zijn mijn kinderen, inclusief het creatieproces en de barensweeën. Als het boek tot leven komt, is er een prachtig exemplaar geschapen waarmee ik de wereld deel in overvloed aan kennis die mijn klanten helpen om te floreren.
In welke stijl schrijf je?
Terug naar de voorbereidende opdracht over stijl. Welke stijl had ik gebruikt bij mijn drie managementboeken?
Het Handboek teamcoaching en intervisie met de authentieke dialoog spreek ik de lezer aan als facilitator. Ik gebruik zinnen als ‘wat heb je nodig‘? en een van de hoofdstukken is getiteld Jij als facilitator.
In Geluk op het werk? Train je gelukscompetenties? gebruik ik de stijl van een competentiewoordenboek, waarbij ik de 25 gelukscompetenties een definitie geef als uitgangspunt, gevolgd door concrete gedragsvoorbeelden. Het is tegelijkertijd een literatuuronderzoek waarbij ik veel expliciete bronvermelding gebruik als inleiding op de gelukscompetenties.
Bij Leidinggeven aan zelforganisatie. Een paradox? over leiderschap, teambuilding en eigenaarschap beschrijf ik veel praktijkcases en best practices. De concrete ervaringen duid ik met mangementmodellen, zodat de lezer meer referentiekader krijgt over wat er waarom en wanneer gebeurt in de eigen organisatie of teams.
Stijl tips
Volgens de Schrijfwijzer is stijl afkomstig van ‘stilus’, een ander woord voor ‘pen’. In overdrachtelijke zin verwijst de pen naar de schrijfstijl die je kiest. De stijl blijkt uit je woordkeus. Is je taalgebruik eerder formeel en academisch of juist de ’taal van de straat’ of spreektaal? Je kunt een boek schrijven in de stijl van een TEDtalk, zoals Liefde 2.0 (zie mijn blog over dit boek Positieve emotie, positiviteitsresonantie en geluk).
In ‘Zo schrijf je een goed managementboek‘ geeft Bolte meerdere tips om een goed managementboek te schrijven. Een van de tips is: Schrijf met stijl. Stijl is volgens hem “dat wat je proeft als je je tanden in een kippenkluif zet die een dag gemarineerd is in een kruidige marinade en net gerookt op de barbecue”. Met andere woorden: schrijf een boek waar de lezers hun vingers bij aflikken. Ik citeer hieronder een aantal tips uit zijn boek.
Zeven tips om stijlvol te schrijven:
- Kies de juiste woorden in de juiste volgorde, dan komt er ‘muziek’ in de tekst en krijgt de lezer zin om te lezen
- Gebruik gespierde zelfstandige naamwoorden en werkwoorden
- Rangschik je woorden alsof het ‘sociale dieren’ zijn: ze leven in alinea’s, paragrafen en hoofdstukken
- Wees consistent
- Zorg voor een logische structuur. Het nummeren van kopjes kan je helpen het overzicht te behouden
- Gebruik topische zinnen: een zin die het centrale idee van een alinea samenvat. Met topische zinnen kun je spanning opbouwen om de lezer nieuwsgierig te maken, iets aankondigen zodat de lezer weet wat er komt, vragen stellen om het antwoord te geven.
- Schrap zinlose woorden
Humor
De stijltip die ik deel op de schrijversdag is: gebruik humor. (Zie ook mijn blog Humor op de werkvloer? Gerbuik deze 5 tips) Humor is een vak, zo leerde ik in de loop van de jaren. En daarbij is de juiste volgorde, de juiste woorden en de juiste intonatie nóg belangrijker om een lach te ontlokken. Humor verwerken in een theatervoorstelling is weer anders dan humor verwerken in een boek, want op het podium beïnvloed je de timing van wat je zegt tijdens de interactie met je publiek. Bij een boek heb je slechts de woorden die weerklinken in het hoofd van je lezer. En ook voor humor geldt: schrijven is schrappen. Haal de ruis eruit.
Humor gebruik ik als provocatief coach. In het coachen ontstaat er alleen een doorbraak als humor alleen wordt toegepast in combinatie met liefde en uitdaging, zoals ik heb uitgewerkt in mijn blog 15 manieren om te coachen met humor.
Schrijverscompetitie
De schrijversdag was een mooie en leerzame dag. Ik voelde me onderdeel van een schrijverscollectief. Top of the bill was dat ik aan het eind van de dag naar huis ging met een mooie prijs. In de middag werden we uitgenodigd om in kleine teams te werken aan een speech in de stijl van een bekende Nederlander. Deze speech zouden we voordragen en de andere de teams werd gevraagd om te raden wie de bekende Nederlander zou zijn.
Bloedserieus gingen wij op in ons spel. Ons team schreef ieder een alinea in de stijl van Sigrid Kaag. Met als resultaat een prachtige voordracht die landde in herkenbaarheid en gelach bij het publiek. Het heeft dezelfde werking als cabaret. (zie mijn blog: 3 tips om je presentatie beter te laten werken met humor). Een mooie afsluiting van deze dag.
